Heliport ve Heliped Nedir, Hangi Amaçlarla Kullanılır?

Başlıklar

- Heliport Uygulamasının Sağladığı Avantajlar Nelerdir?
- Heliped Nedir, Ne İşe Yarar?
- Yükseltilmiş Heliport Nedir, Nasıl İşletilir?

Heliport; helikopterlerin iniş ve kalkışları için herhangi bir havalimanına gereksinim duyulmadan işletilebileceği devlet veya özel kurumlara ait olan alanlardır. Helideck, heliped, yükseltilmiş ve yer olarak da adlandırılan heliport gereksiniminin anlaşılabilmesi adına helikopterler ile uçaklar arasındaki ayrımın incelenmesinde fayda var;

Helikopterler iniş ve kalkış için piste ihtiyaç duymazken, uçaklar için böyle bir gereksinim söz konusudur.
Miktar ya da sayı olarak uçaklarla daha fazla yük ve insan taşınabilir.
Meteorolojik koşullar helikopterler açısından daha önemlidir, çünkü alçak irtifada uçuş yapılabilir.
Helikopterlerde farklı uçuş kumanda prensipleri mevcuttur.
Sivil Havacılık Kurallarına göre helikopterler, gün doğumundan yarım saat önce kalkış ve gün batımından yarım saat sonra iniş zamanlaması ile sınırlıdır.

Şayet keyfi amaçlar yoksa yolcu veya hasta seyahatini en kısa zamanda tamamlamak ister. İki belirli nokta arasındaki en kısa süre olan mesafe, havalimanından iniş-kalkış zorunluluğunun olmadığı helikopterler için daha kolay gidilecek yoldur. Bu anlamda heliport merkezli iniş-kalkış, şehir içi seyahatler bakımından hem kolaylık hem de maliyet avantajı sağlar. Bu sayede ayrıca havalimanı trafiğinin rahatlaması da mümkün olacaktır.

Heliport Uygulamasının Sağladığı Avantajlar Nelerdir?

Havacılık sektörü, mesleki gelişmişlik ve iş ciddiyeti gibi nedenlerle, bazı kuralların önceden öngörülerek yazılmasını gerektiren bir sektördür. Bu ayrıntı, teferruatlı bir şekilde heliport tasarımına da yansıtılmıştır. Heliportlar şu amaçlara uygun olacak şekilde tasarlanır;

İniş ve kalkış yapacak helikopterlerin ağırlıkları,
Rakım (yükselti),
Hangi tür iniş takımlarına sahip olduğu,
Yakıt ikmali uygunluğu,
Acil durumlarda yolcu veya personelin kolayca tahliye edilebilmesi,
Yörenin meteorolojik koşulları, etrafındaki ağaç, tepe, direk gibi engeller,
Aynı zamanda kaç helikopterin iniş ve kalkış yapabileceği,
Yolcuların transferleri, indirilmesi ve bindirilmesi,
Konaklama olup olmayacağı.

Bu avantajların bir sonucu olarak iyi bir heliport tasarımı, hem uygulamada yolcu konforu sağlar, hem de havacılık kriterlerinde personele güvenli bir iş kolaylığı sağlar. Hangi tür operasyon olursa olsun ilk kural, en üst düzeyde dikkat toplamaktır. Bu doğrultuda sorunsuz ve rahat yük ile yolcu transferi merkezli olan bir heliport tasarımı, üst düzey dikkat ihtiyacını da karşılayacaktır.

Heliped Nedir, Ne İşe Yarar?

Heliped; pilotların VFR dahilinde (aletsiz ve görerek uçuş kuralları) iniş-kalkış yapmalarına imkan tanıyan, basit teknik yapılar haricinde ciddi üst yapı ortamları bulunmayan küçük heliportlardır. Özellikle deprem ve öteki doğal afetlerde kurtarma, tahliye, sağlıkla alakalı ambulans hizmetleri ve yangın söndürme gibi faaliyetlerde kullanılması amacıyla, helikopterlerle yapılan seyahatlerin standartlara uygun ve güvenli bir şekilde sürdürülmesi adına her ilçeye ve gökdelene bir heliport projesi başlatılmıştır. Sağlık Bakanlığı tarafından da onaylanan bu projeye ek olarak, karayollarının yan taraflarına (kenarları) acil iniş-kalkış alanları yapılması amacıyla KGM (Karayolları Genel Müdürlüğü) ile ortaklaşa bir şekilde gereken kriterler belirlenmiş ve bu yöndeki çalışmalar devam etmektedir.

Yukarıda bahsettiğimiz projeler, sivil havacılık alanında helikopter işletmeciliği ve hava-taksi ulaşımı hususlarında yaşanan gelişmeler neticesinde, helikopterlerin iniş-kalkış yapmalarını sağlayan heliportların yaygınlaştırılması amacıyla yürürlüğe girmiştir. Bu doğrultuda gerekli çalışmaların tamamlandığı ve uygun görülen illerde yapılacak olan heliportların, valiliklerin de koordinasyonunda belediyeler, özel idareler, diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ile bazı özel teşebbüsler tarafından inşa edilmesi planlanıyor. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün başlattığı bu proje kapsamında şuana kadar yapılan başvurular neticesinde ülke genelinde işletme ruhsatı verilen 53 adet heliport bulunuyor. Bu heliportlardan 17’ si “yükseltilmiş heliport” statüsünde yer alıyor ve çeşitli binalar üzerine inşa edilmiş. Bunların yanı sıra işlemi devam eden 132 adet daha heliport işletme başvurusu mevcut.

Yükseltilmiş Heliport Nedir, Nasıl İşletilir?

Her gökdelen üzerine bir heliport projesi ile yapımı devam eden gökdelenlerin üzerine heliport inşa edilmesi teşvik edilmekte ve uzun zamandır eksikliği hissedilen modern hayatın gerektirdiği bu duruma verilen önem gittikçe arttırılmaktadır. Bu doğrultuda 29 adet yükseltilmiş heliport başvurusunun yapıldığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından açıklandı. Aynı zamanda Sağlık Bakanlığı tarafından verilen onay ile il sağlık müdürlükleri tarafından belirlenen hastanelerde de heliport yapılması düşünülüyor. Ambulans helikopterleri projesi kapsamı altında, birçok il ve ilçede uygun yer seçimleri ile ilgili çalışmalar devam ediyor. İşlemleri tamamlanan heliportlar ise işletme ruhsatlarına sahip olabiliyor. Heliport yapımı ve işletilmesi ile ilgili prosedürlerin kolaylaştırılması amacıyla uçuş, can ve mal güvenliğinin sağlanması adına heliport yönetmeliğinde bazı güncellemeler de yapıldı. Bu güncellemeler, özellikle yeni başvuru yapacak işletmeciler için oldukça faydalı oluyor.

Heliport yapımı ve işletimi hakkında yakın zamana kadar herhangi bir işletmeci veya yapımcı tarafından başvuru kaynağı mevcut değildi. Bu konuyla ilgili açıkların giderilmesi amacıyla heliport yapım ve işletim kurallarını kapsayan dokümanlar, SHGM tarafından tercüme edildi ve 2 adet el kitabı hazırlanarak sektörün hizmetine sunuldu. Ülkemizde uluslararası standartlara uygun olarak inşa edilecek heliportların yaygınlaştırılması ve ülkenin hemen her yerinde kullanılması amacıyla SHGM tarafından başlatılan projeler doğrultusunda tüm çalışmalar aralıksız olarak devam ediyor. Ülkemizdeki heliportların büyük bir bölümü heliped (küçük heliport) statüsünde yer alıyor ve bu nedenle helikopterlerin bakım, yakıt, kontrol gibi bütün ihtiyaçlarının tamamının aynı zamanda karşılanmasına imkan tanıyan özellikte büyük heliport eksikliği yaşanıyor.

Helikopter Nedir, Helikopter Nasıl Uçar, Çalışma Prensibi Nasıldır?