Bilim

Platin Nedir, Platinin Özellikleri Nelerdir?

Platin Nedir, Platinin Özellikleri Nelerdir?

Platin; gümüş beyazı renginde, işlenebilir ve yumuşak bir metal elementtir. Simgesi PT olan bu kimyasal elementin atom numarası 78’dir. Dövülebilir, ağır, geçiş metalleri grubundan, sünek ve kıymetli bir metaldir. Korozyona dayanıklıdır, ayrıca bazı nikel ve bakır cevherlerinde bulunur. Laboratuvar cihazlarında, dişçilikte, kuyumculukta, elektrik kontaklarında ve otomobil egzoz kontrol aletlerinde kullanılır.

Bu değerli element, 1735 yılında Kolombiya’da bulunan altın madeni yataklarında Antonio de Ulloa (İspanyol Bilim Adamı) tarafından keşfedilmiştir. 18. Yüzyılın ortalarında Avrupa’daki bilim adamlarının ilgisini çeken Platinin, 1803 yılında William Wollaston (İngiliz kimyacı) tarafından ilk saf hali elde edildi.

Platin Elementinin Özellikleri

Atom numarası 78, simgesi PT ve atom ağırlığı 195,09 g/mol ve kaynama noktası da 3825 santigrat derecedir. Periyodik tablonun VIII-B grubu içinde bulunur. Bu grupta platinle birlikte altı değerli metal vardır. Bunlar; Rodyum, Rutenyum, Osmiyum, Paladyum ve İridyumdur. Bunların tümü platin grubu metalleri olarak bilinir. 1769 °C’de eriyen platinin oda sıcaklığındaki yoğunluğu 21,46 g/cm3’tür (Gümüşün yaklaşık 2 katı). Platin, kükürt ve oksijen bileşikleriyle açık havada kolayca birleşemez ve bundan dolayı kuyumculukta gümüş gibi parlaklığını yitirmez. Alkalilerden ve kuvvetli asitlerden etkilenmez (oda sıcaklığında) ve aşınmaz, fakat altın suyunda (sıcak) çözünür. Sıcak altın suyu üç hacım HCI ve bir hacım HNO3’ün karıştırılmasıyla elde edilmektedir. Platin, yüksek sıcaklıklarda fosfor, klor, kükürt, arsenik ve florla reaksiyon verir.

Platin; katı, toz ve yumuşak olarak elde edilir. Platin siyahı adı verilen ve platinyum kloritin indirgenmesiyle ortaya çıkan incecik siyah bir toz, katalizör olarak kullanılmaktadır. Geniş yüzey veren yumuşak bir platin, aynı zamanda güçlü bir katalizördür. Katı halde olan platin ise, mücevheratta yapıldığı gibi yumuşak platinin eritilmesiyle elde edilir. Platin, birçok bileşik oluşturabilir. Bunların çoğu oksidasyon halinde 2+ ya da 4+ değerlikli olurlar. En önemli bileşiklerin başında hekza kloroplatinik asit gelmektedir (H2PtCI6). Platin metalinin altın suyunda çözünmesiyle Hekza Kloroplatinik asit elde edilir. Bu asit, amonyum hekza kloroplatin yapımında kullanılır ve bundan da yumuşak platin elde edilir.

Platin

Platin Üretimi

Kanada, Güney Afrika Cumhuriyeti ve BDT, dünyadaki platin üretiminin neredeyse tamamının yapıldığı ülkelerdir. Çok az bir miktarda olarak Kolombiya’da da üretilmektedir. Özellikle 1960’lı yıllarda ve 70’li yılların başında, dünya platin üretimi hızla artarak yaklaşık 62 tona (2 milyon ons) yükseldi. O dönemlerden günümüze kadar uzanan talep nedeniyle, platinin üretimi teşvik edilmektedir. Güney Afrika’daki cevherler (ortalama 1 ton başına) 4,65 gram platin metalleri içerir. Bu cevherler, içerdikleri nikel, altın ve bakır için değil platin metallerinin çıkarılması amacıyla işletilir. Çıkarılan metalin %64’i platin ve %25’i de palladyum olur. Bu anlamdaki esaslı üretime 1925 yılında başlanmıştır.

BDT’de (Bağımsız Devletler Topluluğu) üretimin büyük bir bölümü Petsamo ve Novilsk bölgelerinde yapılır. Bu bölgelerde bulunan nikel ve bakırın 1 tonunda 31 g platin metali bulunur ve bunun %60’ı palladyum, %30’u da platin olarak elde edilir. BDT’de platin üretimi ilk kez 1820 yılında Urallarda başlamış ve o günden beri de platin üretiminde önemli ülkeler arasında yer almıştır. Dünya platin üretiminin yaklaşık %90’ı bu ülkede yapılmaktadır.

Kanada’nın Ontano eyaletinde bulunan nikel-bakır-demir sülfat içerisindeki az miktar platin metali, bakır ve nikelin üretimine ve bu cevherlerin talebine bağlı olarak üretilir. Kanada’da ilk önemli platin üretimi, 1900’lü yılların başlarında yapılmıştır. Güney Afrika, Kanada ve Rusya’da farklı türde platin taşıyan madenler bulunur. Bundan dolayı platin grubu metallerin, bu madenlerden elde edilmesiyle ilgili metotlar da farklıdır. Sonuç olarak bütün üretim metotları, karmaşık kimyasal işlemlere dayanır.

İlginizi çekebilir: Mineral Nedir?

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN