Başlıklar
Mors kodu ya da mors alfabesi, uzun ve kısa işaretler (- ve •) ile bu işaretlere karşılık gelen ses veya ışıkları kullanarak bilgi aktarmayı sağlayan bir yöntemdir. Mors alfabesi, telgraf ile ilgilenen Samuel Morse tarafından 1835 yılında oluşturulmuş ve 1837 yılında da kullanılmaya başlanmıştır. Bu alfabenin ilk hattı Amerika’da Maryland, Baltimore ile Washington arasında kurulmuştur. İlk mesaj ise İncil’ den bir cümle içeriyordu ve bu mesaj 24 Mayıs 1844 yılında gönderildi. Orijinal mors alfabesi uzun ve kısa sinyallerin kombinasyonlarının bir sayıya denk gelmesinden oluşmuştur. Ayrıca her sayı da bir harfe karşılık gelmiştir. Tüm bunlara rağmen Morse’un bulduğu bu sistemin kullanılması pek kolay değildi. Bu konuyla ilgili asistanı Veil ile çalışmaya başlayan Morse, ilerleyen dönemlerde Veil tarafından önerilen sistemin daha kolay olduğuna ikna oldu. Bu sistemde uzun ve kısa sinyallerin yanında duraklamalar da kullanılmaktaydı ve daha sonra Amerikan Mors Kodu olarak adlandırıldı.
Mors alfabesi; radyo sinyallerinin açılıp kapatılması ile sesli olarak, mekanik yollarla, telgraf tellerinden geçen elektrik akımı ile ya da ışıkların yanıp sönmesi yani görsel gibi farklı yollarla iletilebilir. Bu sistem genel olarak Mors alfabesi şeklinde isimlendirilse de, uygulamada İngiliz alfabesi ile bu alfabeye bağlı olan noktalama işaretlerini anlatmak amacıyla iki değişik türde mors kodu kullanılmıştır. Bunlardan ilk olan Amerikan Mors alfabesi genel olarak telgraf sistemlerinde kullanılırken, Uluslararası alfabe ise araları görmezden gelerek yalnızca uzun ve kısa sinyallere göre çalışmaktadır. Telgraf sistemlerinde kullanılan alfabe hakkında telgraf şirketleri şikayetçi oluyordu ve bu nedenle 5 koddan meydana gelen kısaltmalar geliştirildi.
Mors Alfabesinin Çeşitleri
Amerikan Mors Alfabesi: Günümüzde ticari amaçlarla kullanılmayan bir alfabedir ve bazı kaynaklarda “Demiryolu Morsu” olarak tanımlanır. Uzun ve kısa sinyallerin yanında bazen boş aralar da kullanılır. Bu mors alfabesi, telgraf telleri üstünde haberleşen operatörler için geliştirilmiştir. Alfabenin en eski hali ise Morse kodu vasıtasıyla iletişim kuran operatörlerin birbirleri ile anlaşabilmeleri amacıyla geliştirildi. İlk kullanıldığı zamanlarda operatörler yalnızca iki ses duyuyorlardı; klak ve klik sesi. Tuşlara her basıldığında klik, tuşlardan parmağın çekilmesi ile klak sesi çıkıyordu, fakat bu sistemin düzgün olarak kullanılması kolay değildi. Örneğin, çok basit bir sesin gönderilmesi için bile klik klak yapılması gerekiyordu. Telgraf operatörlerinin birçoğu ilk zamanlarda demiryollarında, sonrasında ise Western Union ile ajanslarda çalışıyordu, hatta Thomas Edison bile gençlik dönemlerinde operatörlük yapmıştı.
Uluslararası Mors Alfabesi: Uluslararası mors kodu, Friedrich Clemens Gerke tarafından 1848 yılında geliştirilmiştir. Bu alfabe türü ilk kez Cuxhaven ile Hamburg şehirleri arasında Almanya’da kullanılmıştır. Alfabe üzerinde 1865 yılına kadar bazı küçük değişiklikler yapılmış ve aynı sene Paris’te bulunan Uluslararası Telgraf Konferansı’nda kabul edilmiştir. Bu mors alfabesi günümüzde halen yürürlüktedir ve Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından da kabul edilmiştir.
Mors Alfabesi Kullanmanın Avantajları Nelerdir?
Mors kodları, radyo cihazı yoluyla yayımlanmak istendiği zaman öteki radyo bazlı iletişim aygıtlarından daha kolay bir düzenek kullanmak yeterli olmaktadır. Düşük frekanslı ve hatta yüksek cızırtılı ortamlarda bile kullanmak mümkündür. Bir başka avantajı ise daha düşük bir bant genişliğine gereksinim duymasıdır. Örneğin, sesli iletişim için 2400 Hz değerinde bir bant genişliği kullanılırken, Mors kodu için 100-150 Hz (tek taraflı) bant genişliği yeterlidir. Mors alfabesinin geliştirilmesinden sonra kullanıldığı bir başka alan Q kodlarıdır. Amatör radyocular, Q kodlarını sıklıkla kullandıkları mesajları kısaltarak oluşturmuşlardır ve bu kodları radyo frekansı yoluyla haberleşmek amacıyla kullanmışlardır.
Mors alfabesi yoluyla haberleşme, yazılı mesajlaşmadan bile hızlıdır, hatta cep telefonu şirketlerinin bazıları mors alfabesi uyumlu telefon üretmektedirler. ABD’de 1991 yılında FCC’nin radyocu lisansı alabilmesi için, bir dakika içinde 5 kelimeyi Mors alfabesi ile alarak göndermesi gerekiyordu. Amatör radyo lisanslarının en üst düzeyi olan Extra Class için kelime sayısı 20’ye kadar çıkıyordu. 2000 yılında sonra ise bu lisans için de 5 kelime kafi sayılmıştır. Radyo iletişimcilerinin 2003’de aldığı karar sonucu Uluslararası Mors alfabesini bilmek, telsizci sertifikası alma şartı olmaktan çıkarılmıştır. Deneyimli bir Mors operatörü, 40’ın üzerinde kelimeyi bir dakika içerisinde okuyabilir. Tam ve yarı otomatik cihazların, geleneksel cihazlar yerine kullanılması ile mors sinyallerinin gönderilme hızı da artmıştır. ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), 24 Mayıs 2004’ de “@” işaretini de Mors alfabesine eklemiştir. Bu işaret, At Commercial sözcüğünün “AC” harflerini ifade etmektedir.
İlginizi çekebilir: Mors Alfabesi Nedir, Mors Alfabesi Çeşitleri ve Avantajları Nelerdir?
Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin