Batıda Muhteşem Süleyman, doğuda Kanuni Sultan Süleyman olarak anılan I. Süleyman 46 yıl tahta kalarak en çok tahta oturan hükümdar oldu. Uzun hükümdarlık döneminde 13 sefere çıkan ve hükümdarlığının 10 yıl gibi bir bölümünü seferde geçiren Osmanlı Sultanı en çok sefere çıkan ve en uzun sürede seferde kalan hükümdar olma özelliklerini de taşımaktadır. Sultanlığı döneminde imparatorluk topraklarını devraldığı alana oranla iki katına çıkartarak Osmanlı tarihinin en geniş haritasının çizilmesini sağladı.
3 ayrı kıtada toprakların bulunmasına ve dönemi içinde dünyanın en geniş alana hükmeden devleti olmasını sağlamıştır. İlk yıllarından itibaren barı ülkelerine yaptığı seferleri ve Macaristan seferleri ile tarihte yer etmiştir. Viyana sınırına kadar ilerleyen I. Süleyman doğuda da toprakların genişlemesini sağlamıştır. 4 eşinden 10 çocuğu bulunan Osmanlı Sultanı döneminde şehzade olayları, isyanlar, idamlar ve birçok karmaşa yaşasa da devlet idaresini en üst noktaya taşımayı başarmıştır. Hükümdarlık döneminin uzun yıllarını seferlerde geçiren I. Süleyman Zigetvar seferini düzenlediği 1566 yılının 7 Eylül günü vefat etti. Tahta oğlu II. Selim geçti.
Kanuni Sultan Süleyman'ın İlk Yılları, Eğitimleri ve Tahta Çıkışı
I. Süleyman 1494 yılının 6 Kasım günü Trabzon’da dünyaya geldi. Babası I. Selim Trabzon valisi olduğu yıllarda dünyaya geldi. İlk yıllarında annesi ve babaannesinden eğitimler alan I. Süleyman 7 yaşında disiplinli bir eğitim için İstanbul’a Enderun Mektebine gönderildi. Burada pozitif bilimler, tarih, edebiyat, din ve askeri alanlarda eğitimler aldı. 1508 yılında 14 yaşında iken Şarki Karahisar’a Sancak Beyi olarak atandı. Oradan Bolu’ya atanan I. Süleyman 1509 yılında Kafe Sancak Beyi olarak atandı. Burada görev yaptığı dönemde 1512 yılında babası I. Selim’in tahta çıkması ile İstanbul’a geldi. Bir süre Edirne ve İstanbul’da görev yaptı ve babasına kardeşleri ile girdiği taht mücadelesinde yardımcı oldu. 1513 yılına kadar babası ile İstanbul ve Edirne’de devlet idaresinde bulunan 1. Süleyman o yıl Saruhan Sancak Beyliğine atandı. 1520 yılına kadar burada görev yapan I. Süleyman devlet idaresi ve askeri konularda kendisini geliştirdi. İlerleyen dönemlerde en yakın arkadaşı ve devlet yönetimde üst kademelerde yer alacak olan Pargalı İbrahim ile bu süreçte tanıştı. 1520 yılının 21 Eylül günü babası I. Selim’in vefatı ile İstanbul’a gitti. Babasının vefatı hemen duyurulmamış ve gizli bir şekilde I. Süleyman’a iletilmişti. Olası bir taht kavgasını önlemek için yapılan başarı ile sonuçlanmıştı. İstanbul’a giden ve babasının defni ile tek erkek çocuğu olarak 1520 yılının 30 Eylül günü Osmanlı İmparatorluğunun tahtına oturarak 10. Sultanı oldu.
Kanuni Sultan Süleyman'ın Hükümdarlığının İlk İsyanı ve İlk Seferi
1520 yılında tahta çıkan I. Süleyman ilk olarak Şam Beylerbeyi olan Canberdi Gazali tarafından tanınmayarak başlatılan isyan ile mücadele etmiştir. 1521 yılının ilk günlerinde yapılan çatışmalar sonucunda isyan bastırılmış ve Gazali öldürülmüştür. Bundan sonra 1521 yılının 18 Mayıs günü I. Süleyman ilk seferine çıkmıştır. Macaristan krallığı üzerine yapılan Belgrad bölgesinin alınmasının hedeflendiği Belgrad seferi ile özellikle Avrupa kıtasında ses getirecek bir sefer yapılmıştır. 1521 Yılının 29 Haziran günü Belgrad şehrinin alınması sonucu Macaristan Krallığının çöküş dönemi de başlamış olmaktadır. Bu ve bunun gibi batı seferleri ile Macaristan Krallığı tamamen ortadan kaldırılacaktır. 1522 Yılında ise Akdeniz’in önemli yerlerinden Rodos adasına sefer düzenleyen I. Süleyman 6 ay süren kuşatma ve çatışmalar sonucunda 1522 yılının 6 Aralık günü teslim olunması ile başarı ile sonuçlanmıştır. Kuşatmada yüz bin asker ve dört yüz gemi kullanılmıştır. Sonrasında tahtına dönen ve idari alanda reform hamleleri yapan I. Süleyman ilerleyen dönemde kazanılan başarıların temelini oluşturmuştur. Atadığı paşa veya bey veya vezirlerin yetkileri ayıran ve karar vermelerine olanak tanıyan ve yakın arkadaşı olan İbrahim Paşa’yı sadrazam olarak atayan I. Süleyman daha güçlü bir devlet yapısının oluşmasını sağlamıştır.
Macaristan Seferleri ve Macaristan Krallığının Çöküşü
Hükümdarlığının ilk yıllarında yaptığı Belgrad seferi ile batı kolunun genişletilmesini hedefleyen I. Süleyman başarılı bir sefer sonucunda Belgrad bölgesini topraklarına katmıştı. Sonrasında sorunlar yaşamaya başlayan Macaristan Krallığı üzerine yürüme kararı aldı ve ilk etapta İbrahim Paşa yönetimindeki ordu ile Macaristan seferi başlamış oldu. Sonrasında Sultan Süleyman yönetimdeki orda ile 1526 yılının 23 Nisan günü Macaristan içlerine ilerleyiş sürdürüldü. İlk etapta harekete geçen İbrahim Paşa yönetimindeki kuvvetler, 3 bölgenin ve 15 civarında kalenin alınması ile Macaristan Krallığına darbe vurmuş oldu. Sonrasında gelen I. Süleyman idaresindeki ordular ile Tuna kıyısında bulunan Mohaç bölgesine kadar ilerlediler ve burada yapılan muharebe 1526 yılının 29 Ağustos günü kazanılarak Macaristan Krallığı kuvvetleri yenilgiye uğratılmış oldu.
Bundan sonra ilerleyişine devam eden Osmanlı orduları Budin ve Peşte’yi de ele geçirdi. Macaristan Krallığına atama yaparak Fransa ittifakı sağlanarak 1526 yılının 5 Ekim günü sefer başarı ile sonlandırıldı. Büyük zaferin ardından 1527 yılının 20 Ağustos günü Avusturya Arşidükü Ferdinand Osmanlı İmparatorluğunun atadı Macaristan Kralını tanımadığını belirterek Budin’i kuşattı ve teslim aldı. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu İbrahim Paşa komutasındaki ordu ile 1529 Yılının 3 Eylül günü Budin’e ulaştı ve kenti teslim alarak Macaristan Krallını yeniden tahta oturttu. Sonrasında Avusturya üzerine yürüyüşe geçen İbrahim Paşa idaresindeki ordu 1529 yılının 27 Eylül günü Viyana’yı kuşattı. Olumsuz hava şartları, yorgun ordu ve mühimmat yetersizliği ile başarısız olan kuşatma başarısızlık ile sonuçlandı ve ordu İstanbul’a geri döndü.
Doğu Seferleri ve Safevi Devleti İle Mücadeleler
Batıda Macaristan’ın alınması ve Viyana sınırına kadar ilerlenmesi yanında doğuda da özellikle İran ve Safevi devletleri ile mücadele etmiş ve ilerlemeler sağlamıştır. 1533 Yılının Ekim ayında İran üzerine hareket eden İbrahim Paşa idaresindeki ordu Halep bölgesini aldı ve Tebriz’e yöneldi. Çatışma yaşanmadan Tebriz’i 1534 yılının 13 Temmuz günü alan Osmanlı ordusu, aynı yılın 31 Aralık günü Bağdat’ı ele geçirdi. Aynı dönemlerde 1533 yılının 27 Aralık günü Cezayir’i Osmanlı idaresine alan Hızır Reis İstanbul’a döndüğünde Hayrettin unvanı aldı ve 1534 Yılında da Barbaros unvanı alarak Kaptan-ı Derya oldu. 1534 yılında başladığı seferi 1535 yılında tamamlayarak Tunus’u Osmanlı topraklarına kattı.
İç Karışıklıklar, İsyanlar ve Vefatı
I. Süleyman tahta çıktığı 1520 yılından itibaren batı ve doğu ülkelerine seferler düzenleyerek devletin idare sahasını oldukça genişletti. Büyük bir devlet oluşturan ve iç dinamiklerini de hassas şekilde kuran I. Süleyman dönemin birçok isyan ve Şehzade kavgası yaşandı. Bu dönemde birçok kişinin idamı ile sonuçlanan kararlar alındı. İçlerinde sadrazamı ve arkadaşı İbrahim Paşa ve oğlu Şehzade Mustafa’nın bulunduğu çok sayıda kişi idam edildi. Oluşturduğu sert ve herkesi bağlayan kanunlar neticesinde Kanuni ismini aldı. Ömrünün önemli kısmını seferlerde geçiren Kanuni Sultan Süleyman 72 yaşında çıktığı Zigetvar seferinde 1566 yılının 7 Eylül günü vefat etti. Vefatı kimseye söylenmeden 45 gün boyunca saklandı. Seferin sonuçlanması ve İstanbul’a dönülmesi ile cenaze ve defin işleri gerçekleştirildi. Kanuni Sultan Süleyman yerine Osmanlı Tahtına oğlu II. Selim çıktı.
Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin