Sağlık

Damar Tıkanıklığı Nedir? Damar Tıkanıklığı Neden Oluşur ve Belirtileri Nelerdir?

Damar Tıkanıklığı Nedir? Damar Tıkanıklığı Neden Oluşur ve Belirtileri Nelerdir?

Vücuttaki herhangi bir organa kan akışını sağlayan bir damarın tıkanarak, o organın beslenemez hale gelmesine Damar Tıkanıklığı adı verilir. Damarlar, vücuttaki kanın bütün organlara iletilmesini gerçekleştiren bir su şebekesi gibidir. Günlük yaşamda suyun evimize gelmesini sağlayan şeyler borulardır. Büyük depolardan gelen su, daha ufak borularla ilçelere, daha da ufak borularla mahallelere ve sonra da en ufak borularla evlere kadar ulaşır. Vücuttaki bu işlemi sağlayan damarlar da, tıpkı bir boru şebekesi görevi görmektedir. Kalpten çıkan aort damarı esas dağıtıcıdır ve yaklaşık 4 cm çapındadır.

Kalpten aorta ulaşan kan beyine, karın damarlarına ve akciğere dağılır. Buralardan da kol ve bacak damarlarına giderek bu organları besler. Kalpten uç kısma yani parmaklara aktıkça, damarlar küçülür. Bütün organlarda en son olarak kılcal damarlara ulaşır. Bu durumu evinizin musluğu olarak düşünebilirsiniz. Kılcal damarlar milimetreden bile çok daha incedir. Toplardamarlar; oksijen ve besini, doku vasıtasıyla kullanılmakta olan kirli kanı yeniden kalbe aktaran damarlardır. Atardamar ise, kalpten başlar ve en uç kısımlara kadar temiz kanı götürerek, organları besler.

Damar tıkanıklıkları, toplardamarlarda ve atardamarda çok değişik sorunlara neden olur. İnsanlar tarafından genellikle toplardamar ve atardamar ayrımı yapılamaz. Damar tıkanıklığı denince genel olarak atardamarlar anlaşılır, çünkü bunlar çok daha sık olmaktadır. Toplardamar tıkanıklığı daha nadir meydana gelmektedir.

Başka bir tanımla damar tıkanıklığı, yağlı bir et dokusunun damar duvarında birikmesidir. Bu birikim küçük bir noktada başlamakta ve ilerlemektedir. İlerledikçe de damarın çapını içten daraltmaktadır. Daralan damarların içinden kan geçişi zorlaşır. Sonuç olarak, kan akışının azaldığı hasta da farklı farklı şikayetler görülür.

Damar Tıkanıklığı Neden Oluşur?

Bu hastalık en fazla damar kireçlenmesi ya da damar sertliği denilen hastalıklara bağlı olarak gelişmektedir. Atardamar, çok nadir olarak pıhtılaşmaya bağlı olarak tıkanırlar. Bunun yanında, Takayasu hastalığı ve Burger hastalığı gibi damar sertliğinden değişik rahatsızlıklarda damarların tıkanmasına neden olabilir. Burger hastalığı, damar sertliği olan hastalara nazaran daha genç bireylerde görülen ve oldukça önemli olan bir atardamar rahatsızlığıdır.

Damar Tıkanıklığı

Herkeste atardamar tıkanıklığı oluşabilir, fakat özellikle 50 yaş üzeri kişilerde, şeker (diyabet) hastalarında, kolesterol seviyesi yüksek olanlarda, sigara içenlerde ve hipertansiyon olan bireylerde daha sık görülmektedir.

Atardamarlar organları besleyen damarlar oldukları için, bunların tıkanması sonucu ilgili organın beslenmesi engellenir ve buna bağlı olarak kötü durumlar ortaya çıkar.

Hangi Damarın Tıkanmasıyla Hasta Neler Yaşar?

Kalp damarı; Bu damarın tıkanması sonucu kalp krizi ya da kalp spazmı geçirilebilir.

Bacak Damarı; Genellikle yürüme esnasında baldır kaslarında ağrı ve sızı yapar. Hastalığın ilerlemesi durumunda ayak ya da parmaklarda yaralar ve buna bağlı olarak da kangren oluşabilir. Fazlasıyla tehlikeli bir durumdur.

Boyun ve Beyin Damarı; Konuşma bozuklukları, gözde geçici kararmalar, şuur bozuklukları ya da felce sebep olabilir.

Böbrek Damar Tıkanıklığı; Bu hastalık genellikle sorun yaratmaz, fakat kontrol edilmesi zordur ve yüksek tansiyona neden olabilir. Ayrıca, uzun sürmesi durumunda böbrek fonksiyonlarının bozulmasına ve bunun sonucu olarak, üre değerinin yükselmesine ya da böbrek yetmezliğine sebebiyet verebilir.

Kol ve Damar Tıkanıklığı; Genel olarak vücudun sol tarafında olur. Kolu çok kullandığınızda, hafif ağrı ve erkenden yorulma gibi durumlar oluşur. Bilhassa kişi kolunu havaya kaldırdığında (banyoda yıkanırken veya çamaşır asarken vb.) kol yorulur ve ağrıya neden olur.

Toplardamar Tıkanıklığının Belirtileri

Bu damarlar organları beslemezler, fakat organlardan kanı alır ve kalbe taşırlar. Bundan dolayı, toplardamar tıkanması sonucu doku beslenmesi bozulmaz. Kanın kalbe dönüşünü zorlaştırır veya engeller. Bu durum da, kanın ilgili doku içinde birikmesine neden olur.

Bu damarda tıkanmalar en fazla bacak toplardamarlarında olmaktadır. Bu olaya derin ven trombozu denir. Toplardamar tıkanıklığının oluşturduğu ilk belirti, ayakların şişmesidir. Aynı zamanda, kol toplardamarında tıkanma oluşursa (özellikle hemodiyaliz hastalarında sıkça olur) kol şişmesi meydana gelir. Bundan ayrı olarak sıklıkla görülen toplardamar tıkanıklıkları; bağırsak be böbrek ile portal ven trombozu (karaciğer) toplardamar tıkanmalarıdır.

Damar Tıkanıklığına Nasıl Tanı Konulur?

Hangi organda damarla ilgili bir sorun varsa, ona göre hastanın şikayetleri oluşur. Doktorlar bu şikayetleri dinlerler ve fizik muayenenin ardından damarların değerlendirildiği bir teste tabi tutarlar. Filmler çekinerek de bütün damar tıkanmalarına tanı konulabilir. Kesin tanı konulan yöntemler ise genelde radyolojik görüntüleme şeklinde olanlardır.

Bunların dışında, renkli doppler ultrasonografi, manyetik rezonans ve bilgisayarlı tomografi ile yapılan anjiyografiler de genel olarak kesin tanı koymaktadır. Hastaların bazıları için kesin tanı koymak, normal anjiyografi ile olabilir. Artık günümüzde anjiyografi tanı amacıyla değil, daha fazla damar açma uygulamaları gibi tedavi amaçlarla kullanılıyor.

Damar Tıkanıklığı Nasıl Tedavi Edilir?

Damar tıkanıklığını açan bir ilaç bulunmamaktadır, fakat bu yakınmayla gelen bir kişi için önce koruyucu önlemler olan şeker, sigaranın bırakılması, hipertansiyon gibi rahatsızlıkların tedavisi yapılmalıdır. Damar tıkanıklığı aşağıda belirtilen uygulamalarla da iyileşme sürecine girebilir;

  • Sağlıklı beslenme; Katı yağlardan uzak durulmalı, ileri yaşlarda tuz ve kırmızı et azaltılmalıdır. Sebze ve meyvenin bol bol tüketilmesi daha doğru bir tercih olacaktır.
  • Yürüyüş; Hem damarlar, hem kalp hem de genel sağlığınız için oldukça faydalıdır. Günlük olarak minimum 30 dk. yürüyüş tavsiye edilir. Kalp damar hastalığınız varsa, yürüyüş için kardiyoloji doktorunun onayı alınmalıdır.
  • İlaçlar; Damar tıkanıklığına iyi geldiği söylenen her ilacın, damarları açmadığını az önce belirtmiştik. Vücutta bulunan herhangi bir damar, ciddi olarak daralmış veya tıkanmışsa aspirin (ecopirin, babypirin ya da coraspin) ömür boyunca kullanılmalıdır.

Damar Tıkanıklığı Nedir

Gerçek ve çok ciddi damar tıkanıklıklarının tedavileri, ameliyat ya da anjiyografi ile yapılmalıdır. Bu konuda Radyoloji uzmanları yalnızca anjiyografi esnasında damar açma işlemi uygularlar, ameliyat yapmazlar. Damar tıkanıklığı ile ilgili ayrıntıları anlattıktan sonra, konuyla ilgili genel bir özet çıkaralım;

  • Damar tıkanıklıkları hem toplardamar hem de atardamarda görülebilir.
  • Atardamar tıkanıklığı daha sık görülür ve genelde daha önemli bir rahatsızlıktır.
  • Atardamar tıkanıklığı en fazla kalp damarı, beyin, boyun ve bacak damarını etkisi altına alır.
  • Vücutta böbrek damarı, kol damarı, bağırsak damarı gibi tüm damarlarda tıkanma yaşanabilir.
  • Atardamar tıkanıklıkları genellikle damar sertliğine bağlı olmaktadır. Pıhtı atarak tıkanma olayı daha seyrektir.
  • Hem toplardamar hem de atardamar tıkanıklıklarının bir bölümünde anjiyo tedavisi etkili olmaktadır.
  • Toplardamar tıkanıklıkları en çok bacak damarlarında, pıhtılaşma şeklinde olur.
  • Kalp damarı dışındaki girişimsel radyoloji uzmanları, bütün damar tıkanıklığı tedavisini gerçekleştiren doktorlardır.
  • Bacak damar tıkanıklıkları genelde 50 yaş sonrası görülür.
  • Bacak damarı tıkanmasının en çok bilinen nedeni, damar kireçlenmesi ya da damar sertliği denilen bir hastalıktır.
  • Bacak damarı tıkanıklığı olan bir insan, yürüme esnasında bacağının baldır kaslarında ağrı hisseder ve bu bölge sertleşir. İlgili ağrı yürürken belirli bir mesafede olur ve bir süre dinlenmekle geçer.
  • Bacak damarı tıkanıklığına halk dilinde “vitrin hastalığı” denilmektedir.

İlgili yazılar

Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin

YORUM BIRAKIN