D Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir? Nedir? Ne İşe Yarar?

D Vitamini Nedir?

Kolekalsiferol veya güneş vitamini adı verilen D vitamini, kemiklerin gelişmesi, büyümesi için gerekli olan fosforun ve kalsiyumum ince bağırsakta emilimine yardımcı olur. Hem vücudumuz hem de yenilecek olan besinler tarafından yapılan bir hormondur. Cilt tarafından emilebilen üç vitaminden sadece birisidir.

D Vitamini İle Alakalı Bilinmesi Gerekenler

Bu vitamin yağda çözülen bir vitamindir
Parathormon salgılama işlemini düzene sokar.
Diyet esnasında alınacak olan fosfor ve kalsiyumun bağırsakta emilimini sağlamaktadır.
Kemiklerin tamiri, sertleşmesi ve büyümesi üstünde etkileri bulunur.
Bağışıklık sisteminin güçlenmesi için takviyedir.
Kas ve kemiklerin sağlığı açısından gereken vücuttaki fosfor ve kalsiyum dengesini sağlamaktadır, diş ve kemik yapısı oluşumlarını oldukça aktif bir şekilde etkiler.
Bazı kanserlere, kalp hastalıklarına ve hipertansiyona karşı koruyucu özellikleri bulunur.
D vitamini yağda çözülebilen bir vitamindir, diyet ve güneş ışığı ile elde edilir.
Ultraviyole güneş ışınlarının deri üstünde bulunan yağları harekete geçirmesi ile insan vücuda tarafından emilmiş olan vitamini üretmektedir. Ağız yolu ile alınan D vitamini yağları bağırsak duvarlarında emilmektedir.
Depresyondan korur.
Damar basıncının düzenlenmesini sağlayarak tansiyonun dengede tutar.
D vitamini insan vücudunda bulunan insülin direncini dengeler.
Tiroit fonksiyonları açısından ve kan pıhtılaşması açısından gerekli olan bir vitamindir.
Sürekli olarak vücudundan yaygın ağrıları bulunan ve sürekli yorgunluk çeken kişilerin muhakkak D vitamini açısından kontrollerini detaylı şekilde yaptırması gerekir.

D Vitamini Ne İşe Yarar?

Kalsiyum Dengesi

D vitamini, vücutta bulunan kalsiyum mineralinin dengesini korur ve bu mineralin bağırsaklarda emilerek kemiklere geçmesine ve kana karışmasına olanak sağlar. Kemik oluşumuna katkı sağlayan vitamindir.

Bağışıklık Sistemi

Vücudun mikroplar açısından en önemli savunması akyuvarlar bilinmekte olan ve gelen mikropları yutarak yok etme işini yapan kan hücreleridir. Son dönemlerde yapılmış olan araştırmalar, D vitaminin akyuvarlar açısından önemli bir unsur olduğunu ortaya çıkartmıştır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek ve hastalıklara karşı direnç oluşturmak için D vitamini almak şarttır.

Hücre Farklılaşması

Vücutta yer alan yeni hücreler belli bir dönem sonra bölünmeyi bırakır ve görevlerinden kaynaklı olarak farklılaşarak organ hücrelerine dönüşür. Vitaminin hücrelerin bu sürecinde yardımcı olur ve hücrenin çoğalmasını durdurur. Kontrolsüz şekilde çoğalacak olan hücreler kanser riski oluşturur.

Fosfor Dengesi

Fosfor mineralinin vücuda alınarak kullanılmasının dengesini D vitamini kontrol eder. Fosfor özellikle insanların diş yapılarında bulunur ve kemiklere olduğu kadar dişlere yararlı olan bir vitamindir.

Kan Basıncı ve İnsülin Üretimi

D vitamini açısından yapılmış olan deneyler, vitaminin insan vücudundaki kan şekeri dengelemeye yarayan insülin hormonuna katkı sağladığını ve kan basıncını düzenleme konusunda yardımcı olduğunu ortaya koymuştur.

Zayıflama

Yapılmış olan araştırmalar neticesinde D vitamini eksikliği olan birçok kişi diğer kişilere oranla daha çok kilo almaktadır ama D vitamini alan kişilerinde kilo vermediği ortaya çıkmıştır. Yani D vitamini kilo kontrolü açısından fayda sağlamakta ve zayıflamaya sağlamamaktadır.

Beyin

Birkaç sene öncesinde yapılmış olan araştırmalar D vitamini açısından var olan eksikliklerin beyin hastalıkları ile alakalı olabileceğini göstermiştir. Şizofreni, epilepsi, MS, parkinsan vb. hastalıkları olan kişilerde düşük oranlarda D vitamini tespiti yapılmıştır. Vücudun D vitamini sayesinde üretmiş olduğu maddeler beyin dokularında ve sinir sisteminde bulunmuş, bunun sonucunda da bilim adamları vitaminin sinir ile bağlantılı olabileceği sonucuna varmıştır.

Günlük D Vitamini Gereksinimi

İnsan vücuduna gerekli olan D vitamini çok az seviyeler olduğundan dolayı IU adı verilen özel bir birim sayesinde ölçülür. 1 UI 1 gramın milyon bir kısmına eşittir. Bu ölçü insan kafasını karıştırmaktatır. 1 yaşına gelesiye kadar bebeklerin 400 IU D vitamini alması, 1 yaşından daha büyük olan her kadın ve erkeğin, emziren ve hamileler de dahil olmak üzere 600 IU günlük D vitamini alması gerekir. 70 yaşını geçen kişilerde 800 IU alınması gerekir.

D Vitamini Nelerde, Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Öncelikle her insanın yeterli günlük D vitaminini vücuduna alabilmesi için güneş ışığını yarım saat görmesi yeterli olacaktır bundan ziyade D vitamini içeren besinler oldukça azdır. Doğal olan besinlerinde günümüzde margarin, soya sütü, gevrekler, süt gibi bazı ürünlere üretim esnasında D vitamini takviyeleri yapılır. Bu tarz besinleri ayırt etmek için ambalajlarının arka kısmda bulunan “içindekiler” bölümünü okumanız gerekir.

Doğal Olarak D Vitamini İçeren Besinler

Patates
Yumurta
Balık yağı
İstiridye
Uskumru
Somon
Ton balığı
Yağlı balıklar
Peynir
Tereyağı

D Vitamini Eksikliği

D vitamini almak adına insan vücudunun her gün kısa bir süreliğine de olsa güneş görmesi yeterlidir, güneş ışınlarının deriye vurması ile vücut D vitamini üretir. D vitamini konusunda eksiklik yaşayan kişiler arasında çoğunlukla soğuk ülkelerde yaşanlar, koyu renkli cilde sahip olanlar, hiç dışarı çıkmayan kişiler bulunur. D vitaminin çocuklarda eksik olması kemik yapısında şekil bozuklukları ile ortaya çıkacak olan ratişzm hastalığına, yetişkinlerde ise kemik erimesine yol açmaktadır. Sık şekilde rastlanan D vitamini eksikliğinde kemik ve kaslarda ağrılar meydana gelir.

D Vitamini Eksikliği Ne Zaman Gözlemlenir

Gıdalardan Yetersiz Düzeyde D vitamini Alımları

Anne sütünde yer alan D vitamini oldukça azdır ve hazır mamaların bazıları D vitamini ile zenginleştirilmektedir. Yaşlı olan kişilerde belli başlı rahatsızlıklardan dolayı besin alımı kısıtlandığında, yağlı balıklardan ve süt ve sütlü olan gıdalardan kaçınırlar. ayriyeten yaşlı olan kişilerde besin alımları normal olsa bile D vitamini emilimi açısından kabiliyet azalmaktadır.

Yetersiz Düzeyde Güneş Maruziyeti

D vitaminin eksikliği yetersiz düzeyde güneş ışığı maruziyetinde, esmerler ve şişmanlarda rastlanır. Yaş ilerledikçe insan vücudunda D vitmini açısından oluşumlar ve depolamalarda azalma gözükür. Şişman olan kişilerde daha çok D vitamini eksikliği tespitinin nedeni bu vitaminin yağda çözülmekte olan bir vitamin olmasından dolayı yağda birikmesi ve vücudunun kullanamamasından kaynaklı olarak eksilmesidir.

D vitaminin Emilimine Engel Olan Rahatsızlıklar

Kistik fibroz
Chron hastalığı
Çölyak hastalığı
Bağırsakların be midenin kir kısmının çıkartılması ya da şişmanlık tedavisi aşamasında uygulanmış olan gastrik bypass
Böbrek ve Karaciğer Hastalıkları

Deriye düşen güneş ışınları ve besinler yardımı ile alınan D vitaminin aktif bir şekilde dönüşümün sağlanması için böbrekteki ve karaciğerdeki enzimlere ihtiyaç duyulur. Kronik böbrek ve karaciğer hastalarında var olan bu enzimler yeterli düzeyde olmadığı için D vitaminin dönüşümü etkin bir şekilde olmadığından kaynaklı D vitamini eksiklikleri ortaya çıkabilir.

D Vitaminine Kimler Daha Fazla İhtiyaç Duyar?

D vitamini ihmal edildikçe belli başlı sorunların yaşanmasına olanak sağlar. D vitaminin alınmasına özellikle de küçük olan bebek ve çocuklarda, 50 yaşında ve daha büyük yetişkinlerde dikkat etmek gerekir. Kemik erimesi rahatsızlığı bulunalar, güneşin ışınlarından çok faydalanamayan kişiler, ailesinin geçmiş döneminde kemik erimesi rahatsızlığı olan kişiler, uzun süreli oturma pozisyonu ile çalışan kişiler, hareketsiz yaşamı bulunan kişilerin daha çok dikkat etmesi gerekir. Hareketsiz şekilde yaşamını sürdüren kişilerde kemik erimesinin görülmesinin en büyük sebebi var olan kemik kütlesinde yaşanan azalmalardır. Bundan dolayı bu grup içinde bulunan kişilerin daha çok dikkat etmesi ve D vitamini içermekte olan besinleri yeteri düzeyde tüketmesi gerekir.