Actinomyces (Aktinomikoz) bovisin neden olduğu ve uzun sürebilen yangıların oluşmasına yol açan bir hastalıktır. Aktinomikoz hastalığı en fazla boyunda ve alt çenede görülür. Tedavisi güç ve uzun zaman alan bir hastalık türüdür. Bu enfeksiyon, vücudun yumuşak dokularında apse ve yaralara neden olur. Akciğer, bağırsaklar veya midede de bulunan hastalık, genellikle cilt açıldığında oluşuyor.
Bulaşıcı bir enfeksiyon olmamakla birlikte, başladığı bölgeden vücudun başka kısımlarına yayılabilir. Bu hastalık daha çok dünyanın Tropik bölgelerinde görülüyor. Eski dönemlerde hastalığa neden olan faktörlerin, tahıl ve çimenlerde görülen ışınsal mantarların olduğu söylenirdi. Günümüzde ise, bahsi geçen mantarların insan vücudunda hastalığa neden olmadığı ve farklı bir mantar türü olan Actinomyces bovisin bu duruma neden olduğu biliniyor. İnsanın ağız boşluğunda ve normal şartlarda herhangi bir zarar vermeden yaşadığı ön görülmekte.
Bu enfeksiyonun en sık gözlemlenen tipi, boyun ve alt çenede hastalığa yol açıyor. Bu duruma tıp dilinde “servikofasyal aktinomikoz” adı da verilmektedir. Başlangıç nedeni çoğu kez bir olaya dayanmasa da, kimi zaman diş çekimi nedeniyle ortaya çıkabilir. Yavaş gelişir ve yangılanmanın ilk evresinde görülen küçük, mavi renkli, kabartının oluşması için bazen haftalar geçmesi gerekebilir. Kabartının içerisinden akan sıvı miktarı ise genelde azdır. Sıvıda, aynı zamanda sarı cisimcikler yer alır. Bu cisimciklerin mikroskop ile incelenmeleri, onların Actinomyces bovis kolonilerinden oluştuklarını işaret eder.
Aktinomikoz, insan vücudunun herhangi bir yerindeki deri altı veya deri dokusunda olabilir. Sıklıkla görüldüğü bölgeler içinde, karın ve göğüs boşluğu organları da vardır. Vücuttaki bir yerde duran hastalık, bazen doğrudan veya kan yoluyla bir başka bölgeye geçer. Bu sayede, vücudun diğer önemli bölgelerinde ve beyinde de yangılanmalar görülebilir.
Tedavisi oldukça güç olan Aktinomikoz, penisilinin çıkmasından önce potasyum iyodür ve iyot gibi ilaçlar ile tedavi edilmeye çalışılıyordu. Bu ilaçlar, kişiyi hemen hemen zehirleyene kadar veriliyor ve bireyin doğal direncinin hastalığı bertaraf etmesi sırasında, az bir miktarda bağ dokusu oluşmasına çalışılıyordu. Günümüzde ise, hastalığın esas tedavi öğeleri antibiyotikler. Penisilin kullanımı, hastalığın tedavisi için yalnızca bir aşama olmuştur. Geçmişte çok öldürücü olan aktinomikoz, günümüzde %80-90’ lık oranlarla iyileştirilebiliyor. Tedavi için ayrıca, cerrahi işlemlerden de yararlanılıyor.
Aktinomikoz Hastalığının Nedenleri
Hastalığın asıl nedeni, Aktinomiz israelii adı verilen bir bakteridir. Burun ve boğazda doğal olarak yaşayan bu bakteri, tek başına enfeksiyon oluşturamaz. Enfeksiyon oluşumu için, vücuda bir açıklıktan giren diğer bakterilerle birleşmesi gerekmektedir. Aktinomiz’ in gelişimi için başka bakterilerde vardır. Bunlar;
- Actinomyces odontolyticus
- Actinomyces naeslundii
- Actinomyces viscosus
Bahsi geçen enfeksiyon yavaş ilerlediği için, hastalık önceleri fungal bir enfeksyion olarak düşünülürdü. Aktinomikoz özellikle ABD’ de çok az görülen bir enfeksiyondur, fakat yine de kapmak olası bir durumdur. Şu durumlarda Aktinomikoz gelişmesi riski artmaktadır;
- İlaçlar ya da farklı bir hastalık sebebiyle arızalı bir bağışıklık sistemine sahipseniz,
- Beslenme yetersizliği varsa,
- Dental cerrahinin ardından dental bakım ihmal edilirse veya ağız ile çenede bir travma yaşanırsa,
- Oral apse de Aktinomikoz’ un en etkili nedenlerinden birisidir.
Kısa bir süre önce oral apse geçirmişseniz, vakit kaybetmeden tıbbi yardım istemeniz gerekir. Doğum kontrolü için, rahim için araç kullanan bayanlar da yüksek riskli olarak görülmektedir.
Aktinomikoz Belirtileri
İlgili enfeksiyonun ağız dokusuna girmesi ile kitleli çene denilen durumlar oluşmaktadır. Çenede hissedilen sert kitlenin bizzat kendisi ağrılı olmamaktadır. Buna rağmen bu bölgede kırmızıya yakın bir ezilme şeklinde ortaya çıkan sızılı bir cilt apsesine sebebiyet verebilir. Enfeksiyon ayrıca, ağzın normal olarak açılamadığı kilitli çene durumuna ve kas spazmlarını da neden olabilir. Aktinomikoz’un diğer belirtileri ise şunlardır;
- Kilo kaybı
- Ateş
- Boyun veya yüz bölgesindeki kitleler
- Aşırı sinüs drejanı
- Ciltte dışarıya akan yaralar
- Göğüs ağrısı
- Öksürük
Aktinomikoz Komplikasyonları
Aktinomikoz vücuttaki yumuşak dokularda başlar, fakat tedavisi yapılmazsa bölgedeki herhangi bir kemiği de enfekte edebilir. Enfekte olmuş kemiği çıkarmak içinse cerrahi uygulama gerekebilir. Nazal sinüslerde duran enfeksiyonlar için, hasarlı doku ya da kemiği çıkarmak için yine cerrahi gerekir. Az bir ihtimal olsa da, nazal sinüslerdeki aktinomikoz beyine ulaşabilir. Bu durum, menenjit adı verilen bir başka ciddi enfeksiyon türüne yol açabilir.
Aktinomikoz Tanısı ve Tedavisi
Bu enfeksiyona genelde, etkilenmiş bölgenden doku veya sıvı örneklerinin çalışılması şeklinde tanı konur. Uzman doktor, Aktinomikoz bakterileri ile ilgili örneği incelemek üzere bir mikroskop kullanır. Bu tip bakteriler sarımsı granül olarak görülmektedir. Aktinomikoz’ un esas tedavisi antibiyotiklerdir. Tedavi edilmesi gereken enfeksiyon için genelde yüksek dozda penisilin gerekir. Şayet alerjik bir durumunuz varsa, doktor tarafından eritromisin, tetrasiklin ya da klindamisin antibiyotikleri de kullanılabilir. Enfeksiyonun antibiyotik tarafından iyileşmesi bir yıl kadar sürebilir.
Aktinomikoz enfeksiyonundan herhangi bir drenaj, cilt kabarıklığı ya da çıkarma gerekebilir. Şayet doğum kontrol için RİA kullanımından dolayı enfeksiyon gelişmişse, ilgili cihaz daha da ileri enfeksiyona neden olmaması için çıkarılmalıdır. Aktinomikoz belirtisi yaşarsanız, agresif ve erken tedavi cerrahi ihtiyacı yok edebileceğinden hemen doktorunuza haber verin.
Aktinomikoz Nasıl Önlenir?
Hastalığı engellemenin en etkili yollarından birisi, oral hijyendir. Önemli bir duruma dönebilecek problemleri belirlemesi adına, diş doktorunuza düzenli olarak görünün. Doğru tedavi ile aktinomikoz büyük ihtimalle tedavi edilebilir ve genel olarak hastalar iyileşir.
Yorumlar - Yorum yapmak için tiklayin